Одамон барои ҳисоби фосилаҳои калони вақт аз замонҳои қадим инҷониб давомоти моҳ ё солро, яъне давомоти гардиши Офтобро аз рӯйи эклиптика истифода мебурданд. Дар давоми таърихи бисёрасраи инсоният системаҳои мухталифи тақвимҳо сохта ва ба истифода дода шудаанд. Вале ҳамаи ин тақвимҳоро ба се навъ ҷудо кардан мумкин аст: шамсӣ, қамарӣ ва шамсӣ-қамарӣ. Тақвими аз ҳама қулай ва сода солшумории шамсӣ мебошад, ки онро дар Мисри қадим истифода мебурданд.

   Дар мақолаи мазкур ҷараёни  табдили алифбои лотиниасос  ба алифбои кириллӣ  дар солҳои 30-40-уми асри XX  инъикос ёфтааст.   Муаллиф андешаҳои олимони тоҷикро оид ба сабабҳои гузариш  ба алифбои нави русиасоси тоҷик мавриди таҳлилу баррасӣ қарор ва ҷараёни гузариш ва татбиқи онро дар Тоҷикистон нишон додааст.  

  Пас аз мақоми давлатӣ гирифтани забони тоҷикӣ ва соҳибистиқлол шудани Тоҷикистон коргузорӣ ва ҳуҷҷатнигорӣ дар  корхонаву  идора ва  муассисаҳо  ба  забони  давлатӣ  ба  роҳ монда  шуд.  Давра ба давра шеваи нигориши санадҳо тағйир ва такмил меёбад.  Имрӯз олимону мутахассисон оид ба нигориши ҳуҷҷатҳои расмӣ-коргузорӣ ба забони тоҷикӣ дастурҳо иншо намуда, намунаи ҳуҷҷатҳо ва санадҳои коргузориро пешниҳод мекунанд, ки ин марҳилаи нав дар ҳуҷҷатнигории тоҷик мебошад.

  Муҳоҷирати  иҷборӣ барои ҷумҳуриҳои собиқ Шӯравӣ зуҳуроти нав  буда, ба вайроншавии робитаҳои иқтисодию сиёсии пештара алоқаманд аст, ки боиси зиёдшавии бекорӣ гардид.

Аз ин раванд асосан ҷавонон ҳамчун қисми фаъоли ҷамъият зарар диданд.

Агар муҳоҷири меҳнатӣ дар муҳити хуб афтода, муносибат байни кордиҳандаю муҳоҷир хуб бошад ва  аз ҷониби давлати миллиаш дастгирӣ ёбад, он гоҳ вай барои ташаккули шуури солими миллӣ мусоидат менамояд.

Дар акси ҳол ташаккулишуури миллӣ коста мегардад.