Таҷлили ҷашну маросимоти миллӣ ва аз давр ба давр ва аз аср ба аср мунтақил кардани онҳо сатҳи баланди худогоҳӣ ва хештаншиносии мардуми форсу тоҷикро нишон медиҳад. Аз тарафи дигар, ҷашнгирӣ ва маросимофаринии ин мардум ба кайфияти зиндагии фикрӣ, иҷтимоӣ ва мадании ҷомеаи вақт бастагӣ доштааст. Ба ин маънӣ, мардуми мо аз қадимтарин замонҳо бо тадобири ҷашнӣ ба тарзи зиндагии дунявӣ авлавият медоданд ва силсилаи ҷашнҳои миллию мардумӣ, ки собиқаи тӯлонии таърихӣ доранд, қабл аз ҳама, бо рангомезии дунявӣ ва бандубасти секулорӣ иртибот мегиранд, ки ин мушаххасаи калидӣ (бо мардуму миллат ва дунёву табиат тавъаму ҳамдостон гардидани ҷашну маросими бостонии миллӣ) ҷашну ойинҳои бостонии моро аз соири маросимоту таҷлилот мутафовит месозад. Афзун бар ин, мардуми мо аз қадимулайём ба офаридани ҷашну маросимоти зинда машғул мешуданд, то ин ки зиндагии худро як навъ сару сомон бубахшанд ва дар доираи маросимоти созмонёфта хушҳолӣ кунанд. Зиёд будани теъдоди ҷашну маросимоти бостонии миллӣ ҳам ба ҳунари бозофаринӣ ва дунявигаройии мардум бастагӣ дорад. Масалан, танҳо дар маҳдудаи як моҳ --  даймоҳ чаҳор ҷашн гирифта мешуд: якум, ҳаштум, понздахум ва бисту сеюми даймоҳ чанд ҷашн таҷлил мегардид, ки аввал – якуми баҳман ба унвони Шаби Ялдо муаррифӣ шудааст (ниг.: Рӯҳуламинӣ Маҳмуд. Ойинҳо ва ҷашнҳои куҳан дар Ирони имрӯз. Теҳрон, чопи аввал, 1376. –С.89).

  Агар дар доираи таърихи башарӣ ба сифаҳоти густариши илму маорифи ҷаҳонӣ чашм давонем, моро беш аз пеш ҳунар, завқу салиқа, таълиму тарбият, одобу ахлоқ, ойину суннат, илму фалсафа ва тарзи биниши мардуми ориёитабор мутаассир месозад. Ақвоми ориёитабор аз қадимтарин замонҳо ба инсон, ҷомеа, ҷаҳон, зиндагӣ ва кайҳон биниши оқилона ва мантиқӣ доштанд. Ин тарзи биниш тайи таърих ҳамеша мавриди омӯзиш, писанд, эҳтиром, истиқбол ва таҷрибаи соири ақвому милали ҷаҳон қарор гирифтааст.

 Ҳамоно, намондаст як ҷонвар,

Ки бар ҷанги мо барнабаста камар.

                                        «Шоҳнома»

  Пас аз чоп шудани сӯҳбати камина дар ҳафтавори «СССР» (мусоҳиб Шаҳрзоди Амин) зери сарлавҳаи «Чаламуллоӣ ҳанӯз шинохти асли дин нест» рафиқе китоби «Маърифати гумшуда»-и муҳаққиқу корогоҳи амрикоӣ Стивен Фредерик Старрро овард. Хондам ва на як бор. Сипосгузорам, ки донишманди закӣ чунин заҳмати заруриро кашида.

  Имрӯз тамоми қонунҳо бо такя ба ҳуқуқу озодиҳои инсон қабул гардида, инсонро дар меҳвари арзишҳо қарор додаанд. Бо назардошти пайдоиши муносибатҳои ҷадид зарурати шинохти ҳуқуқу озодиҳои инсон бо диди нав дар тамоми марҳилаи ҳаёти инсонӣ ба вуҷуд меояд. Ҳуқуқу озодии инсон ин маҷмуи зарурат ва қонуниятҳои зист аст, ки инсон барои зиндагӣ ба онҳо эҳтиёҷ дорад ва барои инсон имконият медиҳад то ҳамчун як махлуқи бошуур арзи ҳасти намояд.   Мусалам аст ки инсон бидуни доштани ҳуқуқу озоди дар ҳаёти сиёсӣ ва иҷтимоии ҷомеа ширкат варзида наметавонад. Ин ҳуқуқ ва озодист, ки барои инкишофи инсон дар ҳаёти сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ шароит фароҳам меоварад. Бояд тазакур дод, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳуқуқу озодиҳои инсон эътибори хосса дода онҳоро чун арзиши олӣ шинохта дар низоми ҳуқуқии кишвар ба таври арзанда иникос ёфтаанд. Аз ҷумла дар моддаи 5-уми Конститутсия арзиши олӣ доштани инсон дарҷ гардида дахлнопазирии ҳуқуқҳои фитрии инсон кафолат дода шуда аст. Инчунин кафолати ҳифз ва таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон аз сӯйи давлат, яке аз унсурҳои давлати демократи ва ҳуқуқбунёд ба ҳисоб меравад, ки дар Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон бевосита дарҷ гардидаанд. Мазмуну муҳтавои тамоми санадҳои меъёри ҳуқуқиро ин ҳуқуқу озодиҳои инсон ташкил дода, дар якҷоягӣ ва ё алоҳида барои ҳифз ва таъмини онҳо амал мекунанд.