Эволюция представлений о государственности, праве и справедливости — это сложный и многовековой процесс, в котором человечество постепенно осознавало необходимость ограничения власти законом, признания достоинства личности и защиты её неотъемлемых прав. С этой точки зрения история развития конституционных идей имеет не только юридическое, но и культурно-цивилизационное значение. Одним из важнейших источников раннего конституционного мышления принято считать Цилиндр Кира Великого — древнеперсидский документ VI века до нашей эры, который историки и правоведы нередко именуют «первой декларацией прав человека». Его идеи, основанные на принципах гуманизма, свободы совести и справедливости, нашли своё продолжение в современных конституциях, в том числе и в Конституции Республики Таджикистан, принятой в 1994 году. Сопоставление этих двух эпохальных документов позволяет проследить неразрывную преемственность правовых и морально-политических идей, которые прошли долгий путь от нравственного императива древности до юридически закреплённых основ современного демократического государства.

   Илми арабшиносии тоҷик ба мафҳуми академии он баъд аз таъсиси шуъбаи арабӣ ва кафедраи арабӣ дар назди факултаи филологияи Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон (ҳоло Донишгоҳи миллии Тоҷикистон) соли 1958 оғоз шуда, солҳои 70-уми қарни ХХ аввалин арабшиносони тоҷик, ки дар соҳаи филологияи арабӣ рисолаи номзадӣ дифоъ кардаанд – Ҳ.К.Мӯминов, К.Мусофиров, Ф. Деҳотӣ, Н.Қаҳҳорова, С. Шукроева ва Т.Бердиева, ки ҳама фориғуттаҳсилони шуъбаи арабии Донишгоҳ буданд.

Дӯсту бародари гиромӣ Меҳрдод Субҳонӣ,

хабари ба Ҷоизаи давлатии Исмоили Сомонӣ сазовор гардиданатонро шунида, бениҳоят хушҳол шудем. На танҳо хушҳол аз онем, ки ҷавони баномусу донишманду меҳандӯсти тоҷик дар симои Меҳрдод Субҳонӣ сазовори Ҷоизаи давлатии Исмоили Сомонӣ гардидааст, балки аз он меболем, ки мавсуф дар арсаи байналмилалӣ илми тоҷикро муваффақона муаррифӣ карда, бо заҳмату талошҳои фаровони илмию эҷодӣ миёни доираҳои илмию фаннии минтақавию Осиёӣ соҳибэҳтиром шудааст.

  (Ба муносибати 34-умин солгарди  Истиқлолияти Тоҷикистон ва 78 солагии Истиқлоли Ҳиндустону Покистон, 80 солагии камоли умри ҳиндшиноси маъруф, доктори илмҳои филологӣ профессор Ҳабибулло Раҷабов)

Адабиёт ва адибони бузурги он чун ситораҳои дурахшоне ҳастанд, ки ҳастиву вуҷудашон саршор аз муҳаббат, меҳр, каромат, шарофат ва латофат буда, барои башарият чун чароғи роҳнамо роҳнамоӣ мекунанд. Ҳар ду дорои ҷазабаҳои адабӣ ва забонӣ  чун сармояҳое мебошанд, ки  инсониятро ба сӯи ҳаёти дурусту комил ҳидоят намуда, чун дарахте тамоми вуҷудаш барои башарият хуррамӣ меоварад.

Дар ҳақиқат онҳо ба монанди фурӯғи субҳи доноӣ ва ҳидоягари арзишҳои волои инсонӣ мебошанд, ки манбаи муҳаббати хадамоти адабиашон ҳамчун махзани ганҷ баҳри башарият дурахшонӣ мекунад. Тавассути ҳамин оиннамоҳои дурахшон мо аз  ҳақиқати воқеаҳои муҳими иҷтимоии ҳар давру замон  огаҳӣ пайдо карда, роҳҳои эҷоди ҷомеаи озоду орому ободро метавонем бисозему бизиҳему бираҳем.

Аз ҳамин хотир аст, ки меҳри адабии онҳо мо инсонҳоро бо муҳаббати оламу одам ошно месозад. Мо аҳли башар дар канори ҳамин  сарчашмаи дурахшон   бо олами рангинмоя ба воя мерасему аз онҳо дарси адаб, меҳру вафо, латофату садоқат ва ватандӯстиву инсондӯстӣ  меомӯзем.