Дар олами эҷоди нимаи дуюми асри гузашта Сафармуҳаммад Аюбӣ яке аз чеҳраҳои намоён ва таҷассумгари бадеии даҳҳо паҳлуҳои ҳаёти фарҳангиву иҷтимоии ҷомеаи замон маҳсуб меёбад. Роҳи эҷодии ӯ нахуст аз фаолияти рӯзноманигорӣ оғоз шудааст, вале маълум аст, ки дар марҳилаҳои аввали ба арсаи эҷод қадам монданаш Сафармуҳаммад аз фазои хеле рушан ва пурғановати фарҳангии минтақаи Кӯлоб, аз пайвандӣ бо эҷодкорони давр, аз ҳамкориву дӯсти бо устодони номии кишвар Одина Ҳошим, Ҳақназар Ғойиб, Мирзоватан Миров, Абдусалом Раҳимов ба хубӣ ва самаранок баҳрабардорӣ намудааст.

   Солҳои 80-м дар шаҳри Кӯлоб фаолияти театри овозадори драмаи мусиқӣ ба номи Саидалӣ Вализода  дар ҷӯшуш хуруш буд, саҳна ҳамеша бо барномаҳои консертӣ ва намоишҳои шавқовари театрӣ пурҷило гардида буд. Ҷавонони Кӯлоб, донишҷӯёни донишкадаи педагогӣ аз ашъори шоирони маъруфи давр Муъмин Қаногат, Гулрухсор, Бозор Собир, Ҳақназар Ғойиб, Ашур Сафар нишастҳои назму мусиқӣ баргузор мекарданд.

  Масъалаи робита байни ҷаҳонбиниҳои илмӣ ва идеологӣ яке аз мавзуҳои калидӣ дар маърифатшиносии муосир, фалсафаи иҷтимоӣ ва таърихи дониш маҳсуб мегардад. Ҷаҳонбиниҳои илмӣ ва идеологӣ танҳо ду абзори мутафовит барои тавсифи воқеият нестанд, балки ду рӯйкарди куллан мухталиф барои дарк ва тафсири ҷаҳон мебошанд. Онҳо аз рӯи моҳият, равишҳои санҷиши изҳорот ва муносибат ба тағйирёбии дониш аз ҳам фарқ мекунанд. Баррасии ин тафовутҳо имкон медиҳад, то бартарии ҷаҳонбинии илмӣ, ки пойдории маърифатӣ, созгории иҷтимоӣ ва мутобиқат бо ҷомеаро таъмин мекунад, муайян намоем.

(Тақриз ба китоби Беҳрӯзи Забеҳулло “Шукӯҳи Истиқлол”. – Душанбе: “Дониш”, 2025. –190 саҳ.)

 Чакида

Маҷмуаи шеъри “Шукӯҳи Истиқлол” асари Беҳрӯзи Забеҳулло шомили достонҳои “Амвоҷи ҳастӣ”, “Қиссаи мурғи Самандар”, дар зумраи осори шохиси адабиёти муосири тоҷик ҷой дорад. Ин асар бо пайванд додани мероси адабии куҳани форсӣ-тоҷикӣ ба заруратҳои сиёсӣ, фарҳангӣ ва иҷтимоии рӯзгори ҳозир, ду рӯйкарди асосиро дар худ дорад: нахуст, таъкид бар посдорӣ аз ҳувияти фарҳангӣ ва миллии тоҷикон; дувум, барҷастасозии оянданигарӣ ва тараққихоҳӣ дар масири истиқлоли миллӣ ва давлати навин. Шоир бо баҳрагирӣ аз забони намодину байноматнӣ, мафоҳиме чун миллат, давлат, ақли ҷамъӣ ва раҳбарии хирадмандонаро дар қолаби шеър дар ду достон “Амвоҷи ҳастӣ” ва “Қиссаи мурғи Самандар” ба баён меоварад. Мақолаи ҳозир мекӯшад бо рӯйкарди таҳлилӣ-тафсирӣ нишон диҳад, ки “Шукӯҳи Истиқлол” на танҳо асари адабӣ, балки “Манифести фарҳангӣ- миллӣ”-и тоҷикон дар қарни ХХ1 аст.

  Равобити байналмилалии муосир ба таври фазояндае бо печидагӣ, пӯёӣ ва чандқутбӣ машхасс мешавад. Дар ин замина, аҳамияти сарварии сиёсии фардӣ, ба вижа дар кишварҳое, ки дар марҳилаи тавсеаи пас аз ҷангӣ ҳастанду, барои эҷоди ниҳодҳои хукуматии пайдор кўшишҳои зиёд ба харҷ медиҳанд ва ба дунболи тақвияти иқтидори байналмилалии худ ҳастанд, рӯ ба афзоиш аст. Намунаи боризе аз гуфтаҳои боло Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки Президенти он, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чеҳраи калидии муайянкунандаи масирҳои сиёсати дохилӣ ва хориҷии он ба ҳисоб меравад.