(Мулоҳизоти куллӣ дар доираи Пружаи “Роҳи нави дӯстии наслҳо” ва чорабинии табодули гуманитарии Тоҷикистону Чин)

 Сафари расмии навбатии Раиси Ҷумҳурии Мардумии Чин ба Тоҷикистон, ки рӯзҳои 4-6-уми июни соли ҷорӣ ба вуқуъ пайваст, саҳифаҳои наверо дар муносибатҳои дӯстонаи ду кишвар кушода истодааст. Чуноне ки маълум аст, дар ин сафар аз ҷониби раҳбарони ду кишвар биноҳои Парлумон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки 5 сол пеш аз худи онҳо санги асос гузошта шуда буданд, кушода мешаванд.  Ҳамзамон бо расидани Раиси Ҷумҳурии Мардумии Чин ба Душанбе, мақолаи ӯ дар рӯзномаи “Народная газета” ба табъ расид (ниг.: Цзиньпин, Си. Китайско-таджикские отношения: во имя прекрасного будущего. //Народная газета, №27 (20464), 5 июля 2024. С.1). Раисҷумҳурии Чин Си Ҷин Пин дар ин мақола аз таърихи ҳамкориҳои ду миллат дар мароҳили гуногуни таърихӣ сухан ба миён оварда, таъкид менамояд, ки дар чанд соли охир ин ҳамкориҳо зиёд тақвият ёфта, то ба сатҳи шарикии стратегӣ расидаанд. Ба таъкиди раисҷумҳури Чин, то ба дараҷаи рекордӣ расидани муомилоти молу маҳсулот миёни ду кишвари ҳамсоя дар соли 2023 ва ба зери 4 миллиард доллари амрикоӣ расидани он аз ҷумлаи муваффақиятҳои муносиботи судманди тарафайн маҳсуб мешавад.

   Инсони ҳушманд аз тариқи ба кор андохтани барномаҳои зеҳнию ақлонӣ ҳамеша худро дар баробари таҳдидоти дохилӣ, таҳоҷумоти берунӣ ва хатароти эҳтимолӣ муқовим сохта, бад-он талош меварзад, ки дар набарди зиндагӣ на бозанда, балки пирӯз бошад. Пирӯзӣ ва бозандагии инсон ҳам ба кайфият ва чигунагии тадбиру тасмимоти ақлонии ӯ бастагӣ дорад. Ба ин маънӣ, инсон аз рӯзе ки худро дар баробари ҳастию вуҷуд шинохт ва ба сатҳи огоҳии ибтидоӣ расид, аз рӯйи тавону қудрат тариқи илму ҳунару эҷод ба зиндагӣ маъно бахшида, замон ба замон, давра ба давра ва марҳила ба марҳила дастовардҳои моддию маънавӣ офарид, ки ҳамагӣ дар мафҳуми фарҳанг мунсаҷим мешаванд. Минбаъд, чун имконоти моддию маънавии инсонӣ бартар шуд ва шаҳди қудрату тавони физикӣ-ҷисмониро чашид, тасмим гирифт, ки хосту ғаризаҳояшро болои мардум ва ҷомеаи камзарфият ва камқувват таҳмил созад. Аз ин ҷо раванди таҳоҷуми маънавӣ  ва фишори равонӣ болои ақвому милали заиф дар таърихи башарӣ машруият пайдо намуда, фазосозии сиёсӣ, мафкуравӣ-идеологӣ, зеҳнӣ ва фарҳангӣ дар ҳавзаҳои иҷтимоӣ шакл гирифт. Бад-ин минвол, ҳаракати мафкураи бегона дар масири зиндагии ақвому миллиятҳо оғоз  шуда, дар бофтҳои иҷтимоӣ ҷо гирифта, бегонашавӣ ва бегонасолорӣ миёни ҷомеаҳо густариш ёфт. Ин гуна таҳмилсозӣ ва таҳоҷуми фарҳангию сиёсӣ ва мафкуравӣ дар шароити бархӯрди тамаддунҳо (замони муосир дар назар аст) вусъати тоза касб  кардааст.

  Ба даст овардани ваҳдати миллӣ бузургтарин ва нодиртарин падидаи иҷтимоӣ буд. Рушди ҷомеа ва ноил гардидан ба ҳадафҳои стратегӣ ва баланд бардоштани сатҳи ҳаёти солим аз таҳкими ваҳдати миллӣ вобастагӣ дорад.

  Дар раванди ноил гардидан ба ваҳдати миллӣ забони миллӣ нақши муҳим дорад. Забон унсури муҳимми фарҳанги ҳар як миллат аст. Муҳимтарин вазифаи забон дар он аст, ки фарҳангро ҳифз мекунад ва аз насл ба насл интиқол медиҳад. Ин аст, ки забон дар ташаккули ҳар як шахсият ва бақои миллат бо тамоми мероси фарҳангию маънавии он нақши муҳим дорад.

(мулоҳизаҳои куллӣ дар мавзуи идеяи ваҳдати миллӣ ва мафҳумҳои истиқлолият ва дунявият дар Тоҷикистони соҳибистиқлол)

 Дар заминаи мавзуи ваҳдати миллӣ ва фарҳанги Ҷамшедӣ чанд андешаро иҷмолан манзур месозем:

1. Истиқлол ва  дунявият  аз  нигоҳи  фарҳангӣ  ба  ин  маъност,  ки  мардуми тоҷик  дар  оянда  бояд  ба  фарҳанги  Ҷамшедӣ  рӯй  оваранд.  Чуноне  ки Урупоиён дар давраи Ренессанс ба фарҳанги Юнони қадиму Рими қадим рӯй  оварда  буданд.  Ренессанси  халқи  мо  аз  андешаҳои  Ҷамшедӣ  оғоз мегардад, на аз низоми исломӣ ва на аз низоми коммунистӣ.