Қисмати фаъоли таркиби луғавии забонро калима, ибора ва ҷумлаҳои шевагию лаҳҷавӣ ташкил медиҳанд, ки забони тоҷикӣ низ аз ин ҳолат бархурдор аст. Диалектизмҳо он калима, ибора ва ҷумлаҳоеанд, ки аз шеваю лаҳҷаҳои гуногун дар забони адабиёти бадеӣ ҳамчун воситаҳои муайяни услубӣ, барои ба вуҷуд овардани обуранги хоси ин ё он маҳал, барои тавсифи нутқи персонажҳо истифода мешаванд. Диалектизмҳо, ки хоси шеваҳои ҷудогона мебошад бо аломату хусусиятҳои фонетикӣ, морфологӣ, синтаксисӣ, фразеологӣ ва семантикӣ, аз забони адабӣ фарқ мекунанд. Муҳаққиқон ҳамаи тафовутҳои луғавии диалектизмҳоро ба ҳисоб гирифта онҳоро ба чунин гурӯҳҳо ҷудо кардаанд:

Зан агар олиҳаи ҳусни замин гӯям кам аст, Зан агар дар хонадон ҳуснофарин гӯям кам аст. Гар набошад зан барои мо ҳаёту шодӣ нест, Зан чароғи нозанини зиндагӣ гӯям кам аст.

Яке аз нуктаҳои муҳимтарини Паёми Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ аз 21 декабри соли 2021 ин буд: «Мо чунин мешуморем, ки бунёди миллат аз маориф оғоз меёбад ва ғамхорӣ нисбат ба маориф — сармоягузорӣ барои рушди неруи инсонӣ ва ояндаи ободии давлат ва Ватан мебошад». Воқеан, ҷомеаи навини мо ба самти фарзонагиву саодат ва зеҳнгароӣ қадам ниҳода, дар ин замина омӯзиши фанҳои риёзӣ, дақиқ, табиатшиносӣ ва забонҳои хориҷӣ мавқеи умумимиллӣ касб хоҳад кард.

Забони давлатӣ, бешубҳа, яке аз арзишҳои бузурги миллӣ ва пояҳои давлатдории миллӣ, гузашта аз ин, нишонаи возеҳи истиқлолияти сиёсӣ ва таҷассумгари таърихи пуршебу фарози халқи тоҷик маҳсуб меёбад. Эмомалӣ Раҳмон Забони тоҷикӣ бузургтарин сармоя ва муҳимтарин омили нигаҳдорӣ, ҳимоя ва интиқолдиҳандаи фарҳангу тамаддун ва суннату анъанаҳо буда, дар ҳифзи асолати миллӣ нақши ҳалкунанда дорад. Дар давраҳои пурошӯбу пурмоҷарои таърих забони миллӣ ваҳдату ягонагии миллатро дар роҳи озодӣ ва истиқлол таъмин намудааст. Воқеан, забони миллӣ дар паҳнои таърихи бумӣ ба унвони унсури калидии миллатсозӣ ва фарҳанггустурӣ хидмат карда, имрӯз ҳам дар масири шукуфоии миллат ва таҳкими…