Ӯ нахуст ба омӯзиши лаҳҷаҳои Мастчоҳ пардохта дар мавзӯи “Лаҳҷаҳои тоҷикони ноҳияи Мастчоҳ” (1962) таҳти роҳбарии профессор В.С. Растаргуева рисолаи номзадӣ ҳимоя менамояд. Пас аз дифои рисолаи номзадӣ тасмим гирифт, ки ба дараи Яғноб рафта, забони муоширати мардумро омӯзад. Ин бори аввал соли 1963 ба ӯ мушарраф гардид ва солҳои зиёд ба омӯзиши бахшҳои гуногуни забони яғнобӣ, аз қабили топонимика, лексикология, морфология, лаҳҷашиносӣ пардохта, ба дастовардҳои назаррас ноил шуд. А.Л. Хромов соли 1970 рисолаи докториашро дар мавзӯи “Таҳқиқи таърихӣ-лингвистии Яғноб ва болооби Зарафшон” дифоъ карда, дар ин замина асаре бо номи “Забони яғнобӣ” (ба забони русӣ) соли 1972 чоп намуд, ки асари номбурда ҳамчун нахустграмматикаи забони яғнобӣ эътироф шудааст.

 Саҳми профессор А.Л.Хромов дар омӯзиши микротопонимҳои дараи Яғноб бориз аст. Ӯ ба бештари  мавзеъҳо сафар намуда, ба мавқеи ҷуғрофии онҳо таваҷҷуҳ намудааст. Асари “Очерки по топонимии и микротопонимии Таджикистана” (соли 1975) натиҷаи ҳамаи заҳматҳои олими забардаст мебошад.

  Соли 1976 таҳти унвони “Калимаҳои куҳани яғнобӣ дар номҳои ҷуғрофӣ” мақолаеро ба чоп расонид, ки дар он сухан аз калимаҳои куҳани яғнобӣ дар номҳои ҷуғрофӣ меравад. Худи муаллиф мақсади таҳқиқи ин мавзӯъро чунин шарҳ медиҳад: “Пажӯҳиши тополексемаҳо, яъне, чунин таквожаҳое, ки феълан дар гуфтори яғнобӣ корбурд надоранд ва танҳо дар номҳои ҷуғрофӣ дида мешавад, имкон медиҳад, то чанде аз луғати архаистии яғнобиро, аз қабили исму сифатҳо пайдо кунем”. Баъди баёни ин андеша чанде аз калимаҳоро овардааст.

  Хулоса, А.Л.Хромов тавонист аз худ осори зиёдеро боқӣ гузошта, бахусус, дар таҳқиқи масоили мухталифи забони яғнобӣ ковишҳои назаррасро ба анҷом расонад. Асару мақолаҳои ӯ барои ҳар як нафаре, ки  ин ё он самти забони яғнобиро таҳқиқ менамояд, ба сифати роҳнамо хидмат мекунанд.

Самадов Рамазонӣ

Омӯзгори МТМУ№5 н. Зафаробод