Мафҳуми «ҳокимият» ва шарҳи антропологии он масъалаи марказии антропологияи сиёсӣ мебошад. Зеро ҳокимият дар низоми донишҳои антропологӣ мавқеи хеле муҳимро касб намудааст. Мазмуни классикии ҳокимиятро Макс Вебер дар асараш «Хоҷагидорӣ ва ҷомеа» ба таври зерин нишон додааст: «Ҳокимият имконияти бор кардани иродаи худ аз болои дигарон аст, новобаста аз оне, ки чунин имконият бо чӣ асос меёбад» [1, 22].

  Дар охири асри XX ва ибтидои асри XXI дар таърихи сиёсии тоҷикон саҳифаи нав кушода шуд. Тоҷикистон давлати соҳибистиқлол гардид. Дар ҳаёти сиёсию фарҳангӣ, иқтисодиву иҷтимоӣ тағйиротҳои куллӣ ба амал омад, ки имкониятҳои навро ба миён овард. Вобаста ба ин дар таърихнигории ватанӣ зарурати аз нав таҳлил намудани асарҳои илмие, ки ба масъалаҳои баҳсталаби он замон бахшида шуда буданд, пайдо гардид.

  Устод Садриддин Айнӣ (15.04.1878 – 15.07.1954) аз нависандагон ва муҳаққиқони бузурги Машриқзамин буда, дар баробари осори бадеии мансуру манзум аз худ мероси бои илмӣ ба баъдинагон гузоштааст. Агар вай адабиёти баъдазинқилобии моро аз солҳои 20-уми асри гузашта, зимни истифода аз мероси ғании адабиёти пешинаамон ба чаҳорчӯбаи лозима дароварда, ба он ним аср ҳодию раҳнамо шуда бошад, пас дар ҷодаи илми замон ҳам ҳамон қадар заҳматро бар дӯш дошт. Бояд гуфт, ки корҳои тадқиқотии Садриддин Айнӣ дар нимаи авали асри XX дар соҳаи маориф, таърихшиносӣ, кишваршиносӣ, адабиётшиносӣ ва забоншиносӣ илми тоҷикро, фарҳанги тоҷикро ҳар чӣ бештар аз пештар ҳам ба худамон ва ҳам ба ниёзмандони ин адабу фарҳанг муаррифӣ намуда тавонист.

  Рӯдакишиносӣ то ба имрӯз тавонистааст ба масоили зиёди хираву норавшан ва баҳсталаби замон, рӯзгор ва осори бозмондаи устод Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ (858-941) дахл намуда, дар заминаи боэътимодтарин маъхазҳои дастрас иддае аз дастовардҳоро бар манфиати илм пешкаши аҳли таҳқиқ гардонад, то дубора ба онҳо баргаштану баъдинагонро ба каҷфаҳмиҳо кашидан зарурате пеш наояд. Дар ин ҷо масъалаи зодгоҳи устоди шеъру адаби форсизабонон, кӯри модарзод будан ё набудани Одамушшуаро, андешаҳои дарҳамбарҳами аз дарбор ронда шудани шоир, баҳсҳои то ҷойе баъзан бебунёд роҷеъ ба теъдоди абёти осори ӯ, дурустхонии баъзе аз абёти бозмондаи устод аз нусахи қаламӣ ва ғайра дар назар аст. Беҳтар он ки дар ин ҷода пеш аз ба рӯдакишиносӣ рӯй овардан аз он ҳама огоҳӣ дошта бошем ва бо навҷӯйиву навгӯйӣ ба майдон бароем. Дар ғайри он ҳаваскорона ба рӯзгору осори устод муроҷиат намудану масоили ҳалшударо, то дарёфти маъхазҳои тозаву муътамад, дигарбора ба саҳнаи баҳси илмӣ кашидан чӣ маънӣ дорад?