Забони гушода чу омад падид,

                             Шуд он бандҳоро  саросар калид.

                                         Фирдавсӣ

    Ба масъалаи забони давлатӣ ҳамчун созмондиҳандаи  андешаи миллӣ таваҷҷуҳ намуда, чанд нуктаи асосиро ироа медорем:

  1.Забони форсии дарии тоҷикӣ дар таърихи фарҳанги иронитаборон ба сифати забони илму тамаддун шинохта шуда, дар бедоии фикрии ақвоми ирониасли қуруни мутамодӣ нақши муассир доштааст. Забони форсии тоҷикӣ дар имтидоди асру қарнҳои гуногун забони илму хирад, забони сиёсат буда, тавассути он бостонитарин китоби башарӣ «Авасто» китобат шудааст. «Авасто» китобест, ки беш ва пеш аз ҳама, ба самти огоҳӣ ва созмони андешаи миллӣ нигаронида шудааст (Сайид Аҳмадӣ. Фарҳанги форсӣ дар қуруни вусто. Теҳрон, 1375. –С. 38).

  Адабиёт ҳамчун шакли шуури иҷтимоӣ ва як навъ ҳунар аз бомдоди зиндагии башарӣ   одамиро ҳамқадам буда, ниёзҳои дарунӣ ё ба истилоҳ маънавии инсониятро дар тӯли таърих бароварда сохтааст ва ин раванд то имрӯз идома дорад. Ҳадаф аз адабиёт адабиёти бадеӣ аст, ки тавассути ду қолаби адабиётсоз – назму наср маърифати адабӣ-бадеиро дар низоми зиндагӣ меофарад ва таъмину танзим мекунад. Худовандони олами адабиёт шоирону нависандагонанд, ки дар маҷмӯъ, дар мафҳуми адиб шинохта шуда, барои ҷомеа фазо, муҳит ва масири адабӣ-бадеӣ сохта, ба василаи осори бадеӣ бурду бохтҳои зиндагии инсониро ба риштаи тасвири бадеӣ мекашанд ва саранҷом завқи бадеӣ-эстетикии хонандаро бедор, тақвият, таҳким ва таҳрик медиҳанд.

    Зебоии замину замон аз намуди мост,

    Ин осмон масири фарозу фуруди мост.

    Ноогаҳӣ тариқати банду қуюди мост,

    Огоҳӣ расму маслаки фатҳу кушуди мост.

 Мусиқӣ ба унвони ҳунар аз қадимтарин замонҳо ҳамқадаму ҳамнафаси инсонӣ буда, дар ғаму шодӣ, бурду бохт, муваффақияту нокомӣ ва дарду ранҷ инсони зиндаро шарикӣ мекардааст. Инсон танҳо дар қолаби мусиқӣ ба истилоҳ, «оҳи сабук» кашида, ба зиндагӣ аз нав дил мебандад ва онро гиромӣ медорад. Марг, ки оварандаи мусибатҳои инсонист, ба таври худогоҳ ва нохудогоҳ зеҳни инсонро мусаххар сохта, ташвишу тараддудро ба ӯ ато мекунад.