JM Free Ebooks - шаблон joomla Форекс
Душанбе, 03 Сентябри 2018 07:05

Даҳ дастоварди беназири Истиқлолият

Муаллиф:

  Дар таърихи 9 сентябри соли 1991 дар ҷаласаи Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Шӯрои Олии ҶТ), қарор ва изҳорот «Дар бораи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» қабул карда шуд. Минбаъд ҳамасола ин рӯз ҳамчун Рӯзи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил мегардад.

  Истиқлолияти давлатӣ дастоварди бузург дар таърихи давлатдории тоҷикон мебошад. «Истиқлолият» мафҳуми арзишманд ва дар навбати худ калидие мебошад, ки ноил гардидан ба он шарафи бузург барои ҳар як миллат аст. Истиқлолияти давлатӣ ба он мусоидат намуд, ки рушди босубот дар кишвар таъмин гардад, сатҳи некуаҳволии аҳли ҷомеа беҳтар ва натиҷаҳои бузург дар ҳаёти сиёсӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ ба даст оварда шавад.

  Барои муайян кардани он, ки моддаҳои сайёраҳоро бавуҷудоварда пештар дар кадом ҳолат буданд, нақши қонунҳои ҳаракати сайёраҳо хеле муҳим аст. Тахмин мекунанд, ки аввалҳо дар наздикии ҳамвории экваторалии Офтоб абри газӣ мавҷуд буда, он то ба масофаҳои ҳозираи Системаи офтобӣ паҳн гардиду аз ин абр минбаъд сайёраҳо ва дигар ҷирмҳои Системаи офтобӣ ба вуҷуд омаданд. Имрӯз Система дорои як ситора, ҳашт сайёра бо радифҳояшон, наздики 460 000 астероид (маълумоти соли 2010), 700 кометаи дароздавр, 200 каметаи кӯтоҳдавр, миқдори зиёди метеорҳо (бояд гуфт, ки дар як шабонарӯз ба атмосфераи Замин ~100 млн. метеор ворид мешавад) ва чангу гази байнисайёравӣ мебошад.

Панҷшанбе, 30 Августи 2018 05:35

Моделҳои космологии муосири олам

Муаллиф:

  Назарияи ба вуҷудоии Системаи офтобӣ хусусияти тахминӣ дошта, маънидод кардани дурустии он дар сатҳи фаҳмиши илми ҳозира имконнопазир аст. Ҳанӯз дар асри XVII олими бузурги англис И.Нютон ба асоси илмии космогонияи сайёравӣ диққати махсус дода буд. Нютон пас аз кашфи қонунҳои асосии механика ва қонуни ҷозибаи умумиҷаҳонӣ ба хулосае омад, ки сохт ва таркиби системавии сайёраҳо натиҷаи шароитҳои тасодуфӣ намебошад. Баъд аз Нютон олимони дигар чун И.Кант, П.Лаплас, В.Гершел, Э.Ҳаббл, К.Саган, О.Шмидт, Г.Гамов, Х.Алфвен, А.Фридман, А.Эйнштейн ва дигарон дар солҳои гуногун назарияи пайдоиши коинотро инкишоф дода, фарзияву гипотезаҳои мухталифро пешниҳод намуданд.

  Мегаолам ё кайҳон (коинот) - ро илми муосир ҳамчун системаи ҷисмҳои осмонии таъсири мутақобилакунанда ва инкишофёбанда меомӯзад. Коинот аз сайёраю системаи сайёраҳои дар атрофи ситораҳо бавуҷудоянда, ситораю системаи ситорагии бузург, галактикаю системаи боҳашамати галактикӣ ва умуман мегалактика иборат мебошад. Дар давраи ҳозиразамони эволютсияи кайҳонӣ муайян карда шуд, ки модда дар коинот дар ҳолати ситоравӣ вуҷуд дорад. Аз ин сабаб, ситораҳо элементҳои басо муҳими кайҳон ба шумор мераванд. Ситораҳо дар алоҳидагӣ вуҷуд надошта, балки системаҳои муҳташами ахтариро ташкил медиҳанд. Дар кайҳон системаи ситорагии оддитарин ва системаи ситорагии сохти куравидоштаро аз ҳам фарқ мекунанд. Системаи ситоравии оддитаринро инчунин, системаҳои каратӣ меноманд ва ин системаҳо ду, се, чор, панҷ ва аз он ҳам зиёдтар ситора доранд. Системаи ситорагии пароканда ва ё куравӣ бошад, гурӯҳи калони ситораҳоро дар худ муттаҳид менамояд. Аз рӯи ҳисоби назариявии астрофизикҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ 97% - и массаи коинотро ситораҳои дар ҳолати плазмавӣ вуҷуддошта ташкил медиҳанд. Аммо, дар замони муосир ситорашиносон ба хулосае омаданд, ки 95% -и массаи коинотро ин гуна ситораҳо ташкил карда, 5% - и массаи боқимондаи кайҳон бошад, дар муҳити байнисайёравӣ паҳн гардидааст.

Китобҳо