JM Free Ebooks - шаблон joomla Форекс
Душанбе, 06 Июни 2022 04:52

Тарбияи ватандӯстӣ

Муаллиф:

  Тарбияи ватандӯстии насли наврас ҳамеша яке аз вазифаҳои муҳими мактаби муосир будаву ҳаст, зеро дар хонандагон ва ҷавонон давраи пурмаҳсул барои тарбияи муҳаббат ба Ватан эҳсос карда мешавад. Тарбияи  ватандӯстӣ ҳамчун ташаккули тадриҷӣ ва устувории муҳаббати хонандагон ба Ватан фаҳмида мешавад, ватандӯстӣ яке аз муҳимтарин хусусиятҳои шахсияти ҳамаҷониба рушдёфта мебошад. Хонандагон бояд ҳисси ифтихор ба ватан, мардуми худро  эҳтиром ,дастовардҳои бузург ва саҳифаҳои шоистаи гузаштаро инкишоф диҳанд. Барои таълиму тарбия бисёр чиз лозим аст: нақши онро дар ин маврид набояд аз ҳад зиёд арзёбӣ кард. Мутаассифона, дар айни замон тарбияи ватандӯстӣ чӣ тавре ки мегӯянд, "ба ҳеҷ расидааст"  яъне, амалан нопадид шудааст. Дар солҳои охир як қатор омилҳо ба ин мусоидат кардаанд: афзоиши иттилооти васоити ахбори омма дар рушди Тоҷикистон, набудани давлати муштарак, ба ибораи дигар надоштани идеологияи асосӣ. Ғайр аз он, набудани адабиёти методологӣ дар тарбияи ватандӯстӣ монеа мешавад, ки дар он мураббиён тавонанд дар ин масъала тавсия ва машварат гиранд. Мақсади онҳо фаҳмондани мафҳумҳои воқеии нек ва бад, табдил додани шуури хонандагон ба ғояҳои олии таърихи Тоҷикистон ва ба ин васила эҳё кардани ғояҳои мустақили худ дар бораи аҳамият ва арзиши арзандаи Тоҷикистон мебошад. Агар омӯзгор дар кори ҳаррӯзаи худ мунтазам ба маводи маҷмӯа рӯ оварад, пас истифодаи онҳо имкон медиҳад, ки насли инсонҳои боваринок, олиқадр ва барои ба даст овардани муваффақият ба воя расанд. Вақте ки хонандагон калонтар мешаванд, тавре ки муҳаққиқон қайд карданд, дар онҳо эҳсоси ватандӯстӣ оҳиста –оҳиса ба ташаккул шуруъ мекунад, ки иҷроишро талаб мекунад, аммо новобаста аз он, ки изҳороти таҳқиромез аст, аксар вақт номаълум боқӣ мемонад. Аммо қувваҳои бедорӣ, организми афзоянда метавонад татбиқи худро дар якҷоягӣ бо ташкилотҳои ҷамъиятии иҷтимоӣ пайдо кунад, ки ҷараёни он сол аз сол афзоиш меёбад.

  Дар масири ҳастии хеш инсоният ҳамчун мавҷудоти соҳибтафаккур ва офарандаи тамаддун,  ҳамеша дар пайи офариниш  ва рушди зеҳнӣ буда, ба воситаи омӯзиш, таҳқиқ ва татбиқи илм дар истеҳсолот тавонист дар баробари олами воқеӣ олами дигаре бо ном  фазои маҷозӣ  “virtual environment”[1]- офарад.

  Ибни Сино, ки яке аз бузургтарин файласуфони машоияи шарқӣ ба ҳисоб меравад, дар тақсимбандии улум ҳамон принсипҳои Арастуиро риоят намуда, маҷмуи улуми ҳикматӣ ё фалсафиро ба ду тақсим мекунад: назарӣ ва амалӣ.

  Фалсафаи назарӣ масоили умумии ҳастӣ, ҷавҳари аввалияи ашёҳо ва равандҳоро баррасӣ менамояд. Фалсафи амалӣ бошад, бештар ба масоиле нигаронида шудааст, ки онҳо муатаалиқ ба инсон, табиати инсон, ҷойгоҳи инсон ва муҳимияти инсон дар ҷаҳонро мушаххас менамояд. Ба ин тариқ метавон тасдиқ намуд, ки дар низоми фалсафию илмии тақсимбандии илмҳо дар асри миёна масоили антропологӣ маҳз дар қисмати фалсафаи амалӣ баррасӣ гардидаанд. Махсусан масоили иҷтимоию сиёсӣ, моҳияти ахлоқии инсон, масоили хоҷагидорӣ ва зебоишиносӣ дар ҳамин қисмат баррасӣ мешаванд, ки робитаи бевосита ба инсон дошта, аз он маншаъ мегиранд. Дар маҷмӯъ, метавон чунин арзёбӣ намуд, ки дидгоҳи антропологии Ибни Сино дар ҷаҳонбинии фалсафии ӯ ва осораш ифода ёфта, тақсимбандӣ ё классификатсияи инҳо дар асарҳои “Донишнома”, “Фалсафаи машриқайн”, “Ишорот ва танбеҳот” зикр гардида, ҳамчунин як маҷмуае ихтисосие низ дар тақсимбандии улум бо номи «Дар ақсоми улуми ақлия тадвин кардааст».  Маҳз дар ҳамин китоб Ибни Сино  ҳикмати замони худашро  ба ҳикмати назариву амалӣ тақсим менамоя. Мақсади асосии ҳикмати назариро дар дарёфти ҳақиқат дониста, моҳияти фалсафаи амалиро ба самти ҳақиқат равона намудани маърифатро дар назар дорад. Яъне дар ин самт махсусан, фаъолиятҳои инсонӣ, ки ҷиҳати ба камол расонидани инсон ва ҷамбаҳои моҳияти ахлоқии инсонӣ метавонанд онро шоиставу хушбахт намоянд зикр гардидааст.

Саломатии миллат сарвати бебаҳост, ки бе он тавоноии давлатро тасаввур кардан имкон надорад.    

                                                                     Эмомалӣ Раҳмон

  Саломатӣ – воҳиди ягонаи ҳолатҳои биологӣ, рӯҳӣ ва ҷисмонии организм буда, нисбати фаъолиятии меҳнатии ҳар як шахс дар мувозинат мебошад. Тавре аз тадқиқотҳои илми тиб бармеояд, агар саломатии одам 100 % қабул карда шавад, аз ин 50 % -аш аз тарзи зиндагонӣ, 20 % аз муҳити атроф, 20% -и дигар аз хусусиятҳои ирсии шахс ва 10% -и боқимонда танҳо аз аз ёрии тиббӣ (духтурон) вобастагӣ дорад[1].

Китобҳо