Ҷойгоҳи илм ва ҷаҳонбинии илмӣ дар таърих ва тамаддун тоҷикон

  Ҳадафи ин мақола муаррифии андешаҳои илмӣ, табиатшиносӣ ва эпистемологи (маърифатшиноси)и Абурайҳони Берунӣ ва аҳамияти онҳо барои насли имруза аст, зеро то ҳанӯз дар ҷомеаҳои пасошӯравӣ ва махсусан дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мероси зеҳниву ақлонии мутафаккирони асрҳои миёна аҳамияти хос ва зарурӣ дода нашудааст, махсусан дар замони ҳозир дар ҷомеаи мо таърихи фарҳанги асримиёнагӣ танҳо чун маҳзани ақоиду назариёти диниву илоҳиётшиносӣ баҳогузорӣ карда мешавад. Ин дар ҳоле ки андешаҳои илмӣ, табиатшиносӣ ва ҳатто секлюралӣ (дунявӣ) дар ин давраи таърих ба дараҷҷаи баланд рушд намуда буданд. Дар ин ҷомеа додугирифти хуби ақида ва андешаҳои илмиву фарҳангӣ (то ҳатто мазҳабӣ бо усули ба истилоҳ плюралистӣ) вуҷуд доштанд. Барои баъзе аз ҳамватанони мо шояд ҷои ҳайрат бошад, ки дар шароити нуфузи ҳамагонии идеологияи ҳукмрони динӣ дар асрҳои миёна ҷойгоҳ ва нуфузи ҷаҳонбнии илмиву озодандешӣ дар доираҳои илмӣ махсус буд ва аз ин ҷо тоза кардани тасаввуроти авомона дар бори таърихи фарҳанги фикрии асрҳои миёна муҳим аст. Зарурияти ин кор боз дар он аст, ки ҳоло бо вуҷуди давлати дунявӣ бисёре аз қишрҳои ҷомеаи имрӯзаи мо аз нигоҳи таъсир ва нуфузи ҷаҳонбинии илмӣ хеле заиф шуда, бештар дар зери таъсири ақидаҳои диниву мазҳабӣ, ва ҳатто ифротиву радикалӣ қарор доранд. Аз ин рӯ зарур аст, ки саҳми ин давраи таърих ва ин мероси илмиву фарҳангиро аз сари нав бо усулу методологияи нав таҳқиқ намуд, мақом ва арзиши онро аз сари нав арзёбӣ намуд ва махсусан дар рушди ҷаҳонбинии насли нав аз он истифодаи оқилона намуд. Инҷо андешаҳои илмиву озодандешона дар мисоли осори Абурайҳони Берунӣ  барои хонандаи имрӯза пешниҳод мешаванд ва бо мақсади соддабаёнӣ ва дастрасӣ доштани мардум ба мазмуни аслии қарор дода шуд, ки онҳо дар шакли суолу ҷавоб, диалог ё муколама тартиб дода шудаанд.

 14 июня 2022 года в  газете “ИмрузNews” была опубликована статья  Мунима Оламова  на тему «Подстрекательство является подстрекательством, не утверждай, что является правдой (Фитна фитна бувад, нагӯ  ки  рост бувад)». В   ней автор  проанализировал   попытки деструктивных сил по дискредитации нового поколения управленческой элиты Таджикистана. В частности,  речь идет об   информационных  нападках  представителей таджикских террористических групп, скрывающихся сейчас  в странах ЕС, на  молодых руководителей государственных органов нашей страны. Таджикские террористы, которые  посредством социальных сетей распространяют идеологию насилия и войны, утверждают, что за      попыткой  дестабилизации  политической ситуации в Бадахшане  в последние месяцы  стоят  нынешний Председатель Маджлиси Милли Маджлиси Оли, мэр г.Душанбе Рустами Эмомали  и его молодая команда, его единомышленники.