Ба муносибати 30 -солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Дар сафҳаи таърих сабт шудааст, ки яке аз масъалаҳои асосии дар Иҷлосияи таърихии XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасигардида, ба Ватан бозгардонидани фирориёни иҷбории тоҷик аз кишварҳои дуру наздик, хусусан Афғонистон буд. Дар мақолаи мазкур кӯшиш кардам, ки ба ҳайси яке аз иштирокчиёни ҷараёни бозгардонии фирориёни иҷбории тоҷик аз Кампи Сахии Афғонистон соли 1993 дар ҳайати аввалин Гурӯҳи кории Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баъзе хотираҳои хешро ба риштаи таҳрир дарорам. Он солҳо, банда афсари мақомоти амнияти кишвар будам. Бо сабаби мушкилии вазъияти сиёсӣ – низомии Тоҷикистон ва Афғонистон, носуботиву ноамниҳо дар ин кишварҳо, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷрои ин вазифа, яъне бозгардонии фирориёни иҷбории тоҷикро аз Афғонистон ба зиммаи мақомоти амниятии ҷумҳурӣ, ки роҳбарии онро он солҳо Зуҳуров Сайдамир Зуҳурович ба уҳда доштанд, вогузор намуда буд.
Мардуми форсу тоҷик аз қадимтарин даврон ормони сохтани давлат ва ҷомеаи бозу солимро, ки бар мабнои донишу хирад ва меҳру отифат устувор мегардад, дар дил мепарварид. Ормонҳои бостонии миллӣ дар заминаи сохтмони давлати дунявӣ ва ҷомеаи секулорӣ дар бовару асотири қадима инъикос ёфтаанд. Бар ин маъно устураҳои дерина ва дерпойи Симурғ, Ҷамшед, Фаридун, Кова, Соми Наримон, Золи Зар, Рустам, Сиёвуш ва амсоли инҳо бозгӯкунандаи ормонҳои миллӣ дар заминаи давлатсозӣ ва ҷомеаофарии дунявӣ мебошанд. Ҳанӯз дар қадимтарин бовардоштҳои миллӣ симои шахсиятҳое, ки барои дунявият ва тарзи мудирияту ҳамзистии дунявӣ талош варзидаанд, меҳварӣ буда, онҳо ба унвони улгӯ васфу ситоиш шудаанд. Бавижа, Ҷамешеди Пешдодӣ симои марказӣ ва меҳварии асотири бостонии миллӣ мебошад, ки ҷиҳати сохтан ва созмон додани давлати дунявӣ ва ҳукумати фарҳангӣ ҷаҳду талоши фаровон варзидааст. Ҷамшед, тибқи бовардоштҳои қадима, тавассути донишу хирад ба сохтани ҷаҳони нав, низоми тозаи зист ва давлати ҷадид пардохт.
Яке аз заминаҳои аслии хурофот тарс ва нодонӣ дар баробари ҳаводиси табиию ҷамъиятӣ аст. Ҳанӯз аз замони аввалин огоҳии башар дар нисбати худу ҷаҳон шояд аз аввалин чизҳое, ки ӯ дарк намудааст, ин осебпазирӣ дар баробари ҳаводиси табиию ҷамъиятӣ будааст. Махсусан дар он замон, ки ҳанӯз инсон зиндагии нимаваҳшӣ дошт, бо бархӯрд ба ҳаводиси даҳшатноки табиӣ, аз қабили сел, тӯфон, зилзила, оташсӯзӣ, раъду барқ ва амсоли ин, ҳамчунин, ҳадафи туъмаи ҳайвоноти бузургҷуссатаре қарор гирифтан, инсонро маҷбур намудааст то дар баробари ин ҳаводис чораандешӣ намояд.