Миллати Озарбойҷон ба монанди тоҷикон решаҳои куҳан ва таърихи қадима дорад.

Дар асри X-и пеш аз  мелод дар ҳудуди давлати Озарбойҷони кунунӣ  заминаҳои бунёди аввалин  давлатҳои қудратманди он замон, ба монанди Мания ва Модияро дар саҳифоти таърих сабти ном кардаанд, ки таҳти тасарруфи онҳо дар тӯли зиёда аз  300 сол миллат ва халқиятҳои зиёд умр ба сар бурда, барои ташаккулёбии хеш  шароити мусоид фароҳам  оварда буданд.[1]

Таърих гувоҳ аст, ки он замон бо назардошти бо суръат пайдошавии давлатҳои зиёди ғуломдорӣ, набардҳои шадид бо мақсади ҳарчӣ бештар васеъ намудани ҳудуди давлати худ ба мушоҳида мерасад.

Дар ин замина,  дар асри VII-и пеш аз  мелод давлати Мидҳо,  баъд аз  задухӯрдҳои шадид зери тасарруфи форсҳо афтода, бо амри шоҳ  номи Атропатро гирифт.

Ҳар гаҳе пироҳанат дар зери борон тар шавад,

Тарҳи андоми  қашанги  ту  намоёнтар шавад.  

(Дар арафаи соли нав духтари ношиносе ба воситаи телефон ба ман изҳори ишқ намуд...)

Дар хазони ишқ пайғоми баҳорам додааст,

Дар шаби ялдо нишоне аз наҳорам додааст.

Гуфтугӯе доштам бо ҳотифе аз аҳли қудс,

Аз ҷаҳони нуриён бонги шиорам додааст.

  Дар мақолаи мазкур, оид ба сарчашмаҳои бавуҷудоии тундгароии динӣ дар байни ҷавонон ва ҳадафҳои асосии онҳо дар давраи гузариш ба ҷомеаи шаҳрвандӣ, назари коршиносон, зарари ин падидаи номатлуб ба ваҳдат ва истиқлолияти миллӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумот дода шуда, омилҳои рӯ овардани баъзе аз ҷавонон ба мазҳабҳои ғайриисломӣ, мақсаду мароми терроризм, экстремизм (ифротгароӣ), тундгароии динӣ бо далел ва мисолҳои мушахххас мавриди омӯзиш ва таҳқиқ қарор гирифтааст.