Микробҳо ва вирусҳо гуногун мешаванд ва доштани маълумоти умумӣ аз табиат, пайдоиш, роҳҳои гузариш, аломатҳо, муддати инкубатсионӣ ва мутатсияи онҳо аз фоида холӣ нест. Дар нигоштаи мазкур оиди хосиятҳои болозикршудаи COVID-19 сухан меравад.

  Мо дар бораи оилаи вирусҳое, ки ба эпидемияи гузаранда ва марговар масъуланд, чӣ медонем? «COVID-19»: чаро 19?

  Ҳар як инсон баъди пайдоиш аз батни модар аввалин маротиба бо лафзи ширину форам оғоз ба калом мекунад,  ки забони модарӣ ном дорад. Ҳар тифли навзод, ба аллаи модар, ниёз дошта, зери навои форами он худро озоду орому обод эҳсос карда, унс мегирад. Ва доимо интизорӣ мекашад, то ба ин лафзи поку муқаддас сухане шунида, сазовор ва шефтаи  навои ширинкаломи модари меҳрубонаш гардад. Зеро ӯ худашро дар сояи оғӯши азизи модар зери садои форамаш ба воя расонида, дилу дида ва ҷону дилашро бо калому лафзи модарӣ нерӯ бахшидааст.

  Чи тавре, ки ба ҳамагон маълум аст, Тоҷикистон дорои генофонди бойи набототу ҳайвонот мебошад. Вале, дар солҳои охир дар ҳудуди ҷумҳурӣ коҳиш ёфтани гуногунии биологӣ ба чашм мерасад. Экосистемаҳои кӯҳии Тоҷикистон қисмати муҳими комплексҳои табиии ҷумҳуриро ташкил медиҳанд. Ҳаёти мардум дар минтақаҳои кӯҳии Тоҷикистон ба вазъи экологии экосистемаҳо ва ҳолати гуногунии биологӣ  алоқамандии зич дорад. Дар солҳои 90-уми асри гузашта аз сабаби вазъи мушкили иқтисодӣ аз ҷониби аҳолӣ буридани дарахту буттаҳо ба вуқуъ пайваст, талу нишебиҳо ба таври васеъ барои кишт намудани зироатҳои ғалладонагӣ  мавриди истифода қарор дода шуд, ки ин раванд ба олами набототу ҳайвоноти минтақаҳои табиии Тоҷикистон таъсири манфӣ расонд. Вале, дар солҳои Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон пеши роҳи ин ҳолатҳо гирифта шудаанд ва ин хатарҳо хело кам гаштаанд.

                                              Қудрати ақл аст пушти ин забон,

                                             Ин забон з-андеша мегирад тавон.

   Таърих ҳаводиси фоҷеабори зиёдро дар хотир дорад, ки бар асари нодонию ҷаҳолати мардумӣ рӯйи кор омада, боиси талхии рӯзгор ва аз байн рафтани равобити муътадили иҷтимоӣ ва маданӣ гардидааст. Сатҳи пойини огаҳиҳои иҷтимоӣ ва маданӣ ҷомеаҳоро, чи дар қадим, чи дар асрҳои миёна ва чи имрӯз ба вартаи даргирию кашмакашҳо, низоъ ва ҷанҷолҳои хонумонсӯз тела дода, мунҷар ба ноамнию бесуботии минтақаҳо гардидааст. Аз ҷониби дигар, таърихро фарҳангсолорон ва фарҳангиён меофаранд ва дар ҳар давру замон натиҷаи кори фарҳангӣ тавассути забон густариш меёбад ва аз як насл ба насли дигар интиқол ёфта, василаи пайванди наслҳо мегардад. Бад-ин манзур, забон фарҳанг меофарад ва ба ҷомеаҳо тақдим мекунад, то ҷангу даргириҳо поён ёбанду саодату хушбахтӣ ҳамеша инсонҳоро раҳнамоӣ ва ҳамсафарӣ намояд. Аз ин лиҳоз, лозим медонем, ки чанд мулоҳизаи иҷмолиро дар робита бо Рӯзи забони давлатӣ  ироа намоем: