Бо ба имзо расонидани  Созишнома оид ба ташкили Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил дар фазои пасошӯравӣ аз ҷониби роҳбарияти се кишвар (ҶШФР, Украина,  Белорус) аз 8 декабри соли 1991 ба дигаргунсозиҳои демократӣ асос гузошта шуд.

Созишнома,  ки  аз муқаддима ва 14 модда иборат буд, бо моҳияти аслии худ ба таври куллӣ тақдири ИҶШС-ро ҳал намуд.[1]

Тибқи моддаи 2-и ҳамин Созишнома, Иттиҳоди Ҷумҳуриҳои Шўравӣ Сотсиалистӣ ҳамчун субъекти ҳуқуқи байналмилалӣ ва ҳаққонияти геополитикӣ мавҷудияти худро ба итмом расонид.

 Худро кунам суҷуде, дунё дуо надорад,

Дар тору пуди ҳастӣ маънӣ садо надорад.

Бо сеҳри худфиребӣ, дил бо нигор додем,

Афсӯсу сад надомат, к-он ҳам вафо надорад.

Дар асл бисёр тахлилгарон имрӯз бунёди Иттиҳоди Давлатҳои Мустақилро тақозои замона мешуморанд.

Бояд ёдовар шавем, ки дар миёнаи солҳои ҳаштодум бо сабабҳои объективӣ ва субъективӣ, яке аз  давлатҳои абарқудрати он замон, Иттиҳоди Шӯравӣ рӯ ба сукут овард. 

Сабабҳо дар асл бешумор буданд. Аммо  муаррихон  ва таҳлилгарони бисёр давлатҳо, сабабҳои асосии чунин ранг гирифтани масъаларо дар  татбиқи ислоњотҳои иқтисодии  Михаил Сергеевич  Горбачёв мансуб медиданд. 

 Дар мақола масоили ташаккул ва таҳаввули илми бостоншиносӣ дар Тоҷикистон умуман ва водии Ҳисор махсусан баррасӣ гардидааст. Дар нимаи аввали асри ХХ, бахусус солҳои 30-40-ум омӯзиши ёдгориҳои таърихӣ ва фарҳангӣ дар ҷумҳурӣ раванди системавӣ ва ҳамаҷониба надошт. Танҳо баъди дар соли 1946, баробари бунёди “Экспедитсияи бостоншиносии Суғду Тоҷик” омӯзиши ёдгориҳои бостоншиносӣ дар раванди муайян ба по гузошта шуд.