Пеш аз он ки ба баррасии масъала пардозем, мо бояд ҳадди ақал эътироф намоем, ки бунёди ҷомеаи мутамаддин мақсади асосии на танҳо давлат, балки ҳар як шаҳрванди бомаърифат ва оқил ба ҳисоб меравад. Ба хотири он ки ҳадафи мо нишонрас ва муфид бошад, зарур меҳисобем, ки худи мафҳумҳои ҷомеаи мутамаддин ва дин мавриди шарҳу эзоҳи оқилона ва мантиқӣ қарор гиранд. Аз нигоҳи мо ҷомеаи мутамаддин гуфта ҷомеаеро гӯянд, ки он дар самти рушди ҳаматарафаи хеш ба сатҳи тамаддуни пешрафта, ки нишонаҳои асосии он истеҳсолу истифодаи васеи технологияи муосир ва сатҳи баланди накӯаҳволии мардум ба ҳисоб меравад, ноил гардад.

  Анъанаи вусъатноки арастугароӣ ва арастушиносӣ барои фарҳангу тамаддуни тоҷик таърихӣ буда мақому мартабаи таълимот ва андешаи Арасту вижаву фарҳанг ва тамаддунсоз ба ҳисоб меравад. Арасту гузариши ақлонии инсонро аз асотир ба логос такомул ва қувват бахшида ҳаёти минбаъдаи фарҳангии инсонро ба тавре илмдӯстона ва мазмунан ҳакимона, ё ба истилоҳи худи юнониёни қадим «софиявӣ» намуда аст. Таълимоти Арасту мақому манзалати инсонро дар раванди маърифат қавӣ ва муқтадир менамояд, зеро ӯро на чун имконияти бешахсшудаи маърифат, балки муҷоҳиди омӯзишу пажӯҳиш, қаҳрамоне, ки ҳаёти худро ба донишандӯзӣ, мушоҳида, истифода аз ақли солим ва фаъолияти манфиатбахши он муаррифӣ менамояд. Ҳамин тавр минбаъд олиму ҳаким ҳаёти худро ба ҷустуҷӯи ҳақиқату низоми мутлақ, зёбоидӯстӣ бахшид.

  О национальном коде писали и десять, и сто лет назад. Это очень важный атрибут существования нации. У  каждого народа, у каждой состоявшейся нации есть свой национальный код. Это национальная идентичность, особенность культуры и жизни той нации.

Национальное   единства, совместное мирное проживание, созидание и развитие – это является современным кодом населения Таджикистана, считает политолог, доктор философских наук  Рустам ХАЙДАРОВ.   

   Дар мақола дар бораи таҳқиқи аҳволу осори асосгузори адабиёти тоҷику форс дар давраи Истиқлол сухан меравад. Ҳамчунин масъалаҳои ҷамъоварӣ, таҳияи матнҳои оммавӣ ва илмиву интиқодии осори боқимондаи шоир ва нашри онҳо мавриди баррасӣ қарор гирифтааст. Муаллиф ба натиҷае расидааст, ки дар ин давра Рӯдакишиносӣ дар Тоҷикистон вусъат пайдо карда, ҷанбаи таҳлиливу таҳқиқии он амиқтар шудааст.