JM Free Ebooks - шаблон joomla Форекс
Ба радифони сунъии Замин дастгоҳҳои кайҳоние дохил мешаванд, ки аз сатҳи Замин ба воситаи мушак (ракета) ба мадор бароварда мешаванд. Суръати якуми кайҳонӣ дар сатҳи Замин Суръатеро, ки барои бо мадори доиравӣ дар гирди сайёра давр задани ҷисм ба он бахшида мешавад, суръати якуми кайҳонӣ меноманд. Мадори радиф ҳамон вақт дар атрофи Замин доиравӣ мешавад, ки радиф дорои суръати якуми кайҳонӣ шавад. Агар радиф дорои суръати якуми кайхонӣ гардад он гоҳ ба сатҳи Замин наафтода бо мадори муайян дар атрофи Замин давр мезанад. Суръати якуми кайҳониро дар сатҳи дилхоҳ ҷирм бо формулаи зерин ҳисоб мекунанд:
Ҷаҳони муосир зери хатарҳои зиёди табиӣ ва сунъӣ қарор дорад. Дар байни онҳо хавфи ба Замин афтидани ҷирмҳои осмонӣ, аниқтараш чирмҳои хурди Системаи офтобӣ мавҷуд аст. Ин ҷирмҳо одатан вобаста ба андоза ва хосиятҳояшон ба чанги байнисайёравӣ, метеороидҳо, астероидҳо ва кометаҳо ҷудо мешаванд. Параметри асосӣ, ки аз рӯи он ҷирмҳои хурди Системаи офтобӣ тасниф карда мешавад, андозаи онҳо аст. Ҳар як ҷирми хурди Системаи офтобӣ (чанги байнисайёравӣ, метеороидҳо, астероидҳо ва кометаҳо) дар вақти ҳаракати худ дар фазои коинот ба Замин наздик шуда, ба Замин афтода метавонанд.
Миқдори зиёди маълумот оид ба Кайҳон комилан берун аз атмосфераи Замин боқӣ мондааст. Аксари диапазонҳои инфрасурх ва ултрабунафш, инчунин рентген ва гамма-нӯрҳо, ки пайдоиши кайҳонӣ доранд, барои мушоҳида аз сатҳи Замин дастрас нестанд. Барои омӯхтани Коинот дар ин нӯрҳо, дастгоҳҳои мушоҳидакунанда дар Кайҳон лозим меояд. Чанде пеш астрономияи берун аз атмосферӣ сарнавишти орзӯҳои олимон буд. Ҳоло он ба як соҳаи босуръат рушдёбандаи илм табдил ёфтааст. Натиҷаҳои бо телескопҳои кайҳонӣ ба даст омада, бидуни шубҳа бисёре аз ғояҳои илмии моро дар бораи Коинот дигаргун сохтаанд. Аввалин расадхонаҳои кайҳонӣ дар мадори наздизаминӣ тӯлони фаъолият накардаанд ва барномаҳои мушоҳидвии онҳо бо чанд нуқта маҳдуд буданд. Телескопҳои замонавии кайҳонӣ маҷмӯи беназири дастгоҳҳое мебошанд, ки онҳоро солҳои тӯлонӣ аз ҷониби якчанд кишварҳо таҳия ва идора карда мешаванд. Ҳазорон нафар астрономҳо аз саросари ҷаҳон дар мушоҳидаҳои Расадхонаҳои муосири мадорӣ иштирок мекунанд.