«Суханеро, ки як бор шунидам, кам фаромӯш кардам. Ҳар ҷо ки зикри илми уламо мерафт, ба тинати худ маҳви он калом будам. Дар ин муддат ҳар гоҳ дар китоби форсӣ ба калимаи арабӣ дучор мешудам, орзуи фаҳмидани маънии он дар дилам хорҳо мешикаст. ..» Хумулӣ Ин мақола ба мавзӯи таърихнигорӣ дар забони тоҷикиву форсӣ рабт дорад, он ба ҳаёт ва осори Ҷумъақулии Хумулӣ (тав.1190/1776 м./ - яке аз таърихнигорони хонадони манғития- охирин сулолае, ки дар аморати Бухоро ҳукумат рондааст, бахшида шуда, кӯшиши аввалини ба доираҳои илмии ҷумҳурӣ расонидани маълумоти нисбатан мукаммал роҷеъ ба ин муаллиф мебошад. Муҳимтарин асари ӯ «Таърихи…