“Рӯи Замин ҳеҷ чиз пойдор нест. Зиндагӣ монанди шарораест,

ки аз истикоки (ба ҳам молиши –О.Х.) чӯб пайдо шуда, замоне

рӯшан мешавад ва ду бора хомӯш мегардад. Вале мо 

намедонем аз куҷо омадаву ба куҷо хохад рафт”. 

Буддо

  Дар утоқи бошукӯҳе, ки бо шамъҳои мутааддиду хушбӯ рӯшан ва аз қолиҳои бемонанд  мафруш (густурда – О.Х.) ва баданаи  девор аз порчаҳои абрешумии гаронбаҳо  пӯшида шуда буд, Рӯзбаҳон Бармакӣ, Озодбахт Бармакӣ, Гашвод Бармакӣ - раиси хироҷ, даври ҳам ҷамъ шуда буданд, то роҷеъ ба пешомадҳои дарбори Халифа  машварат бикунанд. Кулоҳи онҳо пӯстии буланд ва хирқаҳои тирма пӯшида буданд. Ҷӯлӯашон (наздашон  -О.Х.) ҷомҳои шароб, мева ва ширинӣ дар зарфҳои гаронбаҳо  чида шуда буд. Ба қадре ҳаракат, либос ва вазъи онҳо бо ҳам ҷӯр меомад, ба қадре ин маҷлис бо ҷалолу шукӯҳ буд, ки ба назар меомад як тика аз зиндагии ашрофии  поймолшудаи давраи Сосониён ду бора ҷон гирифтаву зинда шуда буд.

  Ба аҳли таҳқиқ маълум аст, ки забони адабии тоҷик дар тӯли таърихи инкишофу такомули худ бо гӯйишҳои мардумӣ ё худ лаҳҷаҳо дар баробари заминаҳои фонетикӣ ва морфологиву синтаксисӣ дар заминаи луғавӣ низ муносибати доимӣ доштааст ва ин муносибат ҳамчун яке аз муҳимтарин навъҳои муносибати миёни ин ду гунаи як забон асосан дар шакли доду гирифти воҳидҳои луғавӣ сурат мегирифтааст.

  Баъди таҳияи харитаи пурраи кураи Замин, ки аз ҷониби аврупоиҳо дар асрҳои XV-XVI сурат гирифт, сиёсати геополитикии муосир вориди амал шуд ва дар асри нуздаҳум ба авҷи аълои худ расид. Албатта, пеш аз ин давра низ манфиатҳои давлатҳои қудратманд дар сатҳи фаротар аз қаламрави худ бо ҳам дар бархурд буданд ва дар ин рақобатҳо нишонаҳое аз сиёсатҳои геополитикӣ дида мешуд. Аммо онҳо характери минтақавӣ дошта кулли ҷаҳонро дар бар намегирифтанд. Сиёсати геополитикии муосир бошад кулли ҷаҳонро дар бар гирифта, аз он давра оғоз шуд, ки сиёсатмадорони аврупоӣ ба қавли Ҷон Анню “нигоҳе аз нокуҷо” ба “ҷаҳон дар маҷмуъ” андохтанд.[1] Тасвири пурраи кураи Замин дар рӯйи қоғаз шароитеро барои сиёсатмадорони кишварҳои қудратманд фароҳам овард, ки онҳо метавонистанд худро берун аз он тасаввур карда, нисбати заминҳои берун аз ҳудуди кишвари худ тасмимгирӣ намоянд. Ин тақсимот рақобатҳои сатҳи гуногунро дар худ дошта, минтақаеро обод месохт ва минтақеро ба харобазор табдил медод. Кишварҳо ва миллатҳои суннатгаро ҳамеша бозичаи дасти миллатҳои пӯё ва сахткӯш буданд ва аслан зиён ба манофеи миллии онҳо мерасид ва дар шароити кунунӣ низ вазъият чунин аст. Дар тули таърих махсусан қавмҳои эронинажод бештарин зиёнро аз рақобатҳои геополитикии кишварҳои абарқудрат дидаанд.

Касе, к-ӯ боварии халқро арзанда мегардад,

  Ба ҳар кас дӯстрӯ, ҳар хонаро зебанда мегардад. (М.Турсунзода)

  Тоҷикон бо сарзамини зебоманзару мусаффояшон аз қадим чун миллати донишманд, бомаданият, босавод, ҷасуру тавону паҳлавон, косибу ҳунарманду деҳқон ва меҳмоннавозу меҳмондор  шӯҳрат доштанд. Бештари муаррихону нависандагон, гардишгарону тоҷирони дохиливу хориҷӣ аз ҷумла Роберт Мидлетон ва Ҳав Томас  тоҷику Тоҷикистонро дар китобе зери унвони "Тоҷикистон ва қуллаҳои баланди Помир" ба таври хос зикр карда, хотироташонро муфассал баён кардаанд, ки хонанда метавонад аз онҳо истифодаи маънавӣ пайдо кунад. Чунонеки дар ҳикмати халқӣ омадааст,"Бузургон шиносанд қадри бузургон" масалест, ки ишора ба он мекунад, ки "қадри зар заргар шиносад, қадри ҷавҳар ҷавҳарӣ". Барои миллати тоҷик ифтихор ва шарафмандист, ки ин миллат аз гӯзаштаи қадим дорои фарзандоне буд ва ҳаст, ки таърих онҳоро ҳеҷгоҳ фаромӯш нахоҳад кард ва набояд кунад.Зеро онҳо касоне буданд, ки  тамаддун ва адабу фарҳанги миллати моро ба авҷи камол расонданд ва  ба ҷаҳониён онро низ нишон доданд.