Магар маҳтоб зебо шуда метавонад?Агар сухан дар бораи радифи сайёраи Зуҳал (Сатурн) рафта истода бошад, ки ба "лаъли паррон" шабоҳат дорад, пас ҷавоб мусбат аст. Атлас-радифи хурдтарини сайёраи Зуҳал (Сатурн), миёни ҳамтоёни сершуморе, ки сайёраро ҳалқапеч кардаанд, мебошад. Рӯзи чоршанбеи гузашта дар масофаи ҳамагӣ 7000 мил (11000 км.), киштии кайҳонии НАСА, Кассини якчанд аксҳои навро гирифтааст, ки ба мо имкони аз наздик дидани ин моҳвораи хурдакакро фароҳам мекунад. Диаметри Атлас ҳамагӣ 30 км аст.

Ҳар кас мехоҳад ба гузашта нигарад, гузаштаро бо чашмони худ бубинад, пайдоиши Замину ситорагону коинотро бинад, лек фикр мекунад, ки ин кори гайриимкон . Яъне чӣ хел инсон метавонад ба гузашта нигарад ва онро бо чашмони худ бубинад? Ба гузашта нигоҳ кардан имкон дорад. Албатта, Шумо фикр доред, ки тавассути кинову китобу қиссаву афсона таъриху гузаштаро варақгардонӣ кардан мумкин. Вале рохи дигаре ҳаст, ки Шумо метавонед ҳодисаи гузаштаро бо чашмони худ бубинед ва мушоҳида намоед. Мо роҳашро мегӯем: ба осмони ситоразор нигаред. Дар пеши Шумо тахрихи чандинмиллионсола ҷилвагар мешавад. Дар ҳақиқат дар осмон асрори зиёде нуҳуфтааст, аз он ҷумла ҳодисаҳои гузашта. Ин мӯъҷиза нест, як ҳодисаи оддист.

Дар ҳаёти ҳаррӯзаамон мо ин саволро бисёр шунидагӣ ҳастем, аммо то ҳол бисёриамон ҷавоби аниқашро намедонем. Чун ман дар ихтисоси астрономия таҳсил менамоям, бисёриҳо ин саволро доданд, ки одамони дар поёни Замин буда барои чӣ намеафтанд. Дар ҳақиқат ин ба назар аҷоиб менамояд, зеро мо баъзе чизҳоро бо чашми худ дида хулоса мебарорем. Масалан, азбаски мо заминро ҳамчун тӯб тасаввур мекунем, ҷисми дар болои тӯб будагӣ намеафтаду бо рафти поёншавӣ ба афтидан сар мекунад. Хусусан ҷисм дар қисмати поёнии тӯб умуман истода наметавонад, албатта ба шарте, ки часпак набошаду ширеш накарда бошем. Аммо дар ин ҳолат мо Заминро бо тӯб муқоиса карда наметавонем, зеро дар инҷо як мафҳум аст, ки инро ба мо иҷозат намедиҳад. Оиди ин мафҳум поёнтар сухан меронем.