Давраи муосири инкишофи илми физика дар Тоҷикистон баъди солҳои панҷоҳуми асри гузашта рост меояд. Дар ин давра дар Тоҷикистон рӯйдоди муҳими илмие ба вуқуъ пайваст, яъне Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон (14. 04. 1951) ба фаъолият оғоз намуд. Кушодашавии Пажуҳишгоҳҳои астрофизика (соли 1958) ва физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови (соли 1964) АИ ҶТ саҳифаи наверо дар таърихи илми тоҷик боз намуд. Маҳз дар ҳамин давра як қатор ҷавонони болайёқати тоҷик ба муассисаҳои илмию тадқиқотии дигар мамолики ҳамҷавор барои такмили ихтисос ва пур кардани халои зеҳнии пажуҳишгоҳҳои навтаъсис сафарбар карда шуданд.

Ҳамаи он чизҳое, ки моро иҳота кардаанд - фазои беинтиҳои коинот, галактикаҳои бешумор, Офтоб ва ситораҳо, сайёрҳо ва Замини мо, ҷисмҳои рангоранги органикию ғайриорганикӣ - ҳаво, об, ҳайвоноту наботот ва инчунин, ҳамаи он ашёҳои бо дасти инсон сохташуда табиатро ташкил менамоянд. Худи инсон низ як ҷузъи ҳамин табиат аст. Ва ин табиат ҳеҷ гоҳ бетағйир намемонад. Дар он ба таври бефосила ва бардавом ҳар гуна тағйирот рӯй медиҳад. Барои мисол, ситора ва дигар ҷирмҳои осмонӣ на ин ки мавқеи худро дар коинот дигар мекунанд, балки онҳо нопадид мегарданд ва аз нав намудор мешаванд, ҳатто хосиятҳои худро тағйир медиҳанд. Ивазшавии шабу рӯз, фаслҳои сол, тағйирёбии боду ҳаво ва ғайра ба вуҷуд меоянд. Гармӣ хунукиро иваз мекунад, як модда ба моддаи дигар табдил меёбад, моддаҳои мухталиф дар шароитҳои гуногун сахт, моеъ, газ, плазма шуда метавонанд ва ҳоказо.

Дар замони муосир соҳаҳои мухталифи илм ба ҳам то рафт наздиктару алоқамандтар шуда истодаанд. Дар заминаи ба ҳам наздик шудани шохаҳои илмҳои гуногун дар солҳои охир илмҳои нави муштарак, аз қабили физикаи химиявӣ, физикаи биологӣ (биофизика), физикаи геологӣ (геофизика), химияи биологӣ (биохимия), кибернетика, геоинформатика, биоинформатика, евгеника ва ғайраву кашфиёти илмии сарҳадӣ ба миён омаданд. Мисоли хуби тасдиқи ин гуфтаҳо, пайдоиш ва инкишофи илми нав - синергетика мебошад. Дар синергетика дастовардҳои илмҳои гуногун, аз алгебра, физика, астрофизика, химия, биология, геология ва иқтисод истифода мешаванд. Мавзӯи асосии ин риштаи илм дарки ҷараёни ташаккули худмураттабии системаҳои кушод аст. Ин ҷо пурсише ба миён меояд, ки системаҳо чӣ тавр аз як ҳолати бенизомӣ ба дараҷаи низоми мукаммал меоянд? Барои инсон бисёр аҷиб аст, ки чӣ тавр аз чанги фазои кайҳонӣ сайёраву ситораҳо, галактикаҳо, чӣ тавр аз моддаҳои ғайриорганикӣ моддаҳои органикӣ ба вуҷуд меоянд ва ҳаёти воқеӣ пайдо мешавад. Бояд таъкид кард, ки дар табиат ва ҷомеа тамоми системаҳои мавҷуда кушод буда, хосияти ҳамтаъсироти онҳо таназзулу пешрафти табиату ҷамъиятро таъмин менамояд.