Ин ду омил, бахусус каҷфаҳмиҳои когнитивӣ ва ғаразҳои сиёсию идеологӣ боис мешаванд, ки баъзе донишмандон оянданигариҳои ғайриилмӣ, бадбинона ва зиддиинсонӣ пешниҳод намоянд. Ба ин шумор метавон назарияҳои Томас Малтус (1766 1834), Освалд Шпенглер (1880 1936), Ҷорҷ Оруэлл (1903 1950), Самуэл Ҳантингтон (1927 2008), Эдвард Корниш (зод. 1927), Збигнев Бжезинский (зод. 1928), Франсис Фукуяма (зод. 1952) ва дигаронро мисол овард. Ба назари Малтус, афзоиши аҳолӣ боиси тамом шудани сарватҳои табиӣ ва аз ин рў, авҷ гирифтани ҷангҳо мегардад. Шпенглер дар «Ғуруби Аврупо» («Закат Европы») дегуманизатсияи фарҳанги аврупоиро пешгўӣ мекунад. Герман Кан дар китоби худ бо номи «Дар бораи ҷанги термоядроӣ» (1961) ҷанги термоядроиро ногузир медонад.
Дар самти мушкилоти марказии инсон ва тамаддуни инсонӣ яке аз саволҳои асосӣ чунин аст: «Чӣ гуна умри инсонро дароз кунем ва чӣ гуна ба бемаргӣ ноил гардем?». Ҳамин гуна, Турчин ва Батин (2013) бемаргиро чун татбиқи мутлақи зиндагии инсон чун арзиши бартар муайян мекунанд (Турчин ва Батин 2013: 6). Вобаста ба ин, масъала ин аст, ки мо чӣ гуна ҷомеае созем, ки бемаргии ҷисмонии инсонро ҳадаф қарор диҳад ва ҳамчунин, таҳдидҳои дохилӣ ва глобалиро ба ҳаёти инсон пешгирӣ намояд? Яқин аст, ки бисёриҳо мепурсанд: Чаро маҳз марги ҷисмонии одамон мушкилии марказӣ мебошад ва оё ҳал кардани он метавонад дигар мушкилотро ҳам бартараф намояд?
Футурология (оянданигарии илмӣ) соҳаест, ки татбиқи сенарияҳои гуногуни ояндаи инсонро меомўзад ва баррасӣ мекунад. Он на фақат раванди таҳаввули ҳодисаҳо ва падидаҳоро дар оянда пешгўӣ, балки бо истифода аз методу усулҳои илмӣ ба нақша гирифта, идорапазир месозад. Истилоҳи «футурология» дар миёнаи солҳои 40 уми асри гузашта аз тарафи профессори олмонӣ Осип Флехтҳайм пешниҳод гардида, солҳои 60 ум асри гузашта бо кўшиши Герман Кан ва дигар олимон аз ширкати RAND ба соҳаи алоҳидаи илм табдил ёфт.
Оянданигарии илмӣ (футурология) и равандҳои сиёсӣ яке аз самтҳои муҳими таҳқиқоти фалсафӣ ва байнисоҳавӣ мебошад, ки бо номҳои гуногун, аз он ҷумла «тадқиқоти стратегӣ», «банақшагирӣ», «сиёсатгузорӣ» (policy research) ва «омўзиши масъалаҳои рушд» (development research) мавриди истифода ҳастанд. Оянданигарии илмӣ бояд муҳимтарин равандҳои муосири ҷомеа ва ҷаҳонро омўзад ва ба нақша гирад.