Намонад касе зери чархи куҳан, Зи арбоби дониш бимонад сухан. Хоҷу Абулато ибни Алии Кирмонӣ, ки бо тахаллуси «Хоҷу» шеър мегӯяд ва машҳур аст, яке аз шоирони маъруфи тоҷику форс буда, соли 1290 дар шаҳри Кирмон чашм ба олами ҳастӣ кушодааст. Ӯ соли ба дунё омаданашро дар хотимаи маснавии «Гул ва Наврӯз» ба таври зайл ба қалам додааст:

Дар ҷамъият доимо ҳастанд шахсиятҳое, ки ҳамчун меҳвари устувор новобаста аз макон ва замони зист, синну сол ва самту сатҳи фаъолият бо илҳоми табиии хеш ба таври доимӣ ва бефосила бо ободкорӣ ва меҳнати софдилона машғул ҳастанд, зеро қалби онҳо дигар тарзи фаъолиятро қабул надорад. Дар Институти физикаю техникаи ба номи С.У.Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон солҳои тӯлонӣ аст, ки яке аз собиқадорони меҳнат, муҳандиси пешбари лабораторияи спектроскопияи молекулавӣ Эсанбой Худойбердиев новобаста аз он, ки ба синни 82 баромаданд, ҳамчун намунаи ибрат барои насли ҷавон ҳамарӯза бо қуввату илҳоми нек ҳар як дақиқаи рӯзи кории…

Мусиқӣ бо худии худ падидаи эстетикист ва бо завқу салиқаи насли инсонӣ сари кор мегирад. Ин мусиқӣ аст, ки бо неру ва тавонмандиаш инсонро бедор мекунад ва ба сӯйи озодию истиқлолият раҳнамун месозад. Истиқлолияти ботинӣ ва дарунӣ маҳз бо шунидани мусиқӣ ва таронаҳои дилангез имконпазир мегардад. Ин аст, ки дар таърихи фарҳангу санъат ва адаби форсӣ-тоҷикӣ бо истилоҳоти «ромиш», «наво» ва «хунё» бисёр мувоҷеҳ мешавем, ки аз завқи мусиқиписандии мардуми марзу буми аҷдодӣ дарак медиҳад. Ромиш дар луғат ба маънии оромиш, осудагӣ, фароғ ва сукун, суруду овоз, шодӣ ва айшу тараб омадааст(ниг.:Амид Ҳасан. Фарҳанги Амид.…

Осон нест, аз тифле, ки олами маъниро хабар надорад, олиме сохт. Олим, ба қавли бузургон, муҳандиси рӯҳи инсон аст. Тавре, ки муҳандис нақша ё созмони ягон кореро ташкил медиҳад, муаллим,устод, олим низ аз рӯзи аввал ба шогирдон илму адаб меомӯзад, онҳоро ба ҳаёти солими оянда омода месозад ва мекӯшад, дар ҷодаи илм муваффақ шавад. Олим оинаи ибратомӯзест, ки ҳар калому ҳар нигоҳу ҳар қадамаш саропо ибрати соҳибдилон аст.